U Velikoj Plani nedavno je završena Četvrta smotra pozorišnog amaterizma „Vitomir Vita Stefanović“, koju je organzovao Centar za kulturu „Masuka“. Velikoplanjanskoj publici predstavilo se šest predstava iz zemlje i regiona, od čega je pet bilo u takmičarskom delu programa. Ovogodišnji „Vitini dani“ imali su jednu novinu u odnosu na prošle – pored nagrade za najbolju predstavu, najbolju glumicu i najboljeg glumca, žiri je odlučivao i o nagradi za najbolju scenografiju.
Prvog dana Festivala, publika je imala prilike da gleda predstavu Amaterskog pozorišta „Prnjavor“ koje je odlučilo da se ovdašnjoj publici predstavi komadom „Poltron“ Siniše Pavića, a u režiji Dragutina Markovića Markana. Pavićev „Poltron“ na jedan ciničan i humorističan način oslikava birokratsko društvo u bivšoj SFRJ, koje je dovelo do pada jednog potencijalno savršenog sistema. U socijalističkim, odnosno, državnim preduzećima, radnička klasa polako počinje da gubi na svom značaju, a na provršinu isplivavaju ulizice koje, zarad svojih ličnih ambicija, čine državnim institucijama veliku štetu. Bez obzira na to što je ostvarena solidna interakcija sa publikom, predstava je na momente imala ravan ton. No, pravo osveženje na sceni uneto je likom Ruskinje u tumačenju Natalije Krsmanović, koja je svojom pojavom i glumom zadobila simpatije publike, ali stručnog žirija, budući da je izabrana za najbolju glumicu festivala.
Druge večeri, Gradsko pozorište Jagodina nastupalo je predstavom „Omča“ Peđe Trajkovića, u režiji Velimira Mitrovića. Komad je pred publiku postavio široku plejadu likova – od studenata, konobara, odžačara, preko ljudi sa sela i novinara, pa sve do kriminalaca, koji pomno prate pokušaj ubistva jednog sasvim običnog čoveka, i to u čuvenoj kafani „Kišno jutro“. Crnohumorni ton predstave najbolje se ogleda u tome što je čin samoubistva predstavljen kao jedan izuzetan događaj koji prenosi čak i televizija, što aludira na rijaliti sferu u kojoj trenutno živimo. Ono što izaziva jaku dozu goteske je činjenica da niko od okupljenih likova, zapravo, glavnog junaka ne pokušava da odgovori od suicida. Naime, velika većina njih svesrdno navijaja za to da „obešenjak“ ode na put bez povratka dok je jedna manja skupina potupuno ravnodušna prema samom događaju. Predstava „Omča“, upravo, kroz tu ravnodušnost i navijanje oslikava čitav kolaps sistema vrednosti u kojem odsustvo empatije predstavlja kolektivno samoubistvo jednog društva.
Velikoplanjanska publika je treće večeri Festivala bila u prilici da pogleda jednu inovativno postavljenu predstavu koja dolazi iz UKC Smederevska Palanka. Reč je o komadu „Zoološka priča“, po tekstu američkog dramaturga Edvarda Olbija, a u režiji Pavla Jozića . „Zološka priča“ nastala je 1958. godine i kao takva pripada avangardnom teatru apsurda koji preispituje ljudsku civilizaciju neposredno nakon užasa Drugog svetskog rata. Predstava se izvorno igra sa dva junaka, a ambijent je gradski park. Međutim, Pavle Jozić se odlučio za nešto drugačiju postavku. Publika je bila u prilici da u ovoj predstavi bude deo likova i scenografije. Radnja je smeštena u gradski autobus, a „putnici“ sve vreme prate dijalog dva neznanca koja se voze u nepoznatom smeru. Kamerna atmosfera, u kojoj su svi zbijeni, te svetlosni, kao i zvučni efekti, izazivaju savršenu dozu nelagode i tenzije , stoga je samo pitanje vremena kada će doći do zločina. Budući da je publika bila sve vreme na sceni, potencijal ovakvog ambijenta nije dovoljno iskorišćen na polju interakcije sa auditorijumom. No, prstenasta kompozicija predstave, u kojoj vozač autobusa recizuje Pavićev „Epitaf“, te publika stiče utisak kao da je u podzemnom svetu, zaista jeste dala na jačini samom komadu.
Četvrto festivalsko veče bilo je posvećeno predstavi „Iza božijih leđa“, našeg čuvenog Branislava Nušića, u režiji Dejana Cicmilovića. Kada je ova Nušićeva drama prvi put izvedena, nije naišla na odobravanje pozorišne kritike i publike. Razlog tome svakako treba tražiti u činjenici da je na jedan sasvim realan način oslikavla ljude sa periferije Beograda, kao i policijsku brutalnost, što ondašnje društvo nije želelo da prihvati. Opštinsko amatersko pozorište „Branislav Nušić“ iz Malog Crnića pokazalo je šta znači biti uigran tim na sceni, budući da je čitava izvedba besprekorno funkcionisala. Od glume, preko svetlosno-zvučnih efekata, pa do scenografije – svaki detalj bio je ispunjen efektnošću. Komad je publici držao pažnju, bez obzira na to što traje skoro dva sata, zato je veoma hrabro izaći sa ovakvom predstavom pred auditorijum. Sjajna izvedba Valentina Oljače doprinela je da ovaj glumac postane ovogodišnji laureat za najbolju mušku ulogu „Vitinih dana“, kao i da komad bude ovenčan nagradom za najbolju predstavu Festivala. A savršeno postavljena scenografija, u kojoj kuća na periferiji, „bogu iza leđa“, zapravo simbolizuje zatvor, prema oceni stručnog žirija bila je proglašena najboljom scenografijom Četrvrte smotre pozorišnog amaterizma „Vitomir Vita Stefanović“.
Publici se potom predstavilo pozorište „Kastelum“ iz Kostolca, komadom „Bila je to ševa“, izraelskog satiričara i dramaturga Efraima Kišona, a u režiji Fuada Tabučića. Predstavu možemo posmatrati kao nastavak čuvenog Šekspirovog dela „Romeo i Julija“ u kojem zaljubljeni par ipak ostaje živ, venčava se i dobija decu. Komad na humorističan način prati bračni život Đulijete i Romea koji, nakon skoro trideset godina braka, nisu više onako zaljubljeni i srećni kao nekada. Predstava takođe otkriva i pitanje da li svako od nas može da pobegne od svoje sudbine koja mu je zvezdama ili nekom drugom silom predodređena. Pored toga, „Bila je to ševa“ otvara i jednu važnu temu – šta nama danas znači pozorište i uopšteno scenska umetnost, kao i kakav status imaju pozorišni glumci koji su osuđeni da igraju više uloga istovremeno.
Poslednje večeri Festivala, nakon proglašenja pobednika, publika je u revijalnom delu programa imala prilike da pogleda monodramu „Ko kamen – Velenka Brstinova i kćer joj Dragana“ Dragane Mandrape, u režiji Ljiljane Čekić, a u produkciji Srpskog prosvjetnog i kulturnog društva „Prosvjeta“ iz Banja Luka. Predstava na jedan težak, bolan i realan način oslikava sav usud srpskog naroda, koji je osuđen da iznova ponavlja svoja stradanja. Priča o Velenki, sada već starici, i kćeri joj Dragani, profesoru srpskog jezika i književnosti u Sarajevu, publiku nije ostavila ravnodušnom, Neverovatna izvedba i transformacija Ljiljane Čekić, glumice narodnog pozorišta Republike Srpske, prepuna je emotivnog naboja i kao takva opominje srpski narod da nikada ne mrzi svoje dželate, ali isto tako da nikada i ne zaboravi svoje žrtve. Jer samo tako možemo prekinuti strašni usud stradanja koji se u našoj istoriji iznova ponavlja.
Četvrti „Vitini dani“ okupili su sjajne predstave koje su pred publiku postavile najrazličitije teme i još jednom pokazali da amaterska pozorišta u Srbiji predstavljaju žar koji nikada ne sme da se ugasi. Prvenstveno jer pozorišni amaterizam predstavlja dah kulturnog života u manjim sredinama, kao i temelj scenske umetnosti.
Autorka: Milica Milošević
