Predavanje na temu „Astronomska osnova kalendara Milutina Milankovića“, će biti održano u ponedeljak, 19. februara 2024. godine, u 18 časova, u Muzeju nauke i tehnike, kao prateći program uz izložbu „Milutin Milanković – 100 godina od reforme Julijanskog kalendara“. Predavač: Jovan Aleksić.
Od pamtiveka, život ljudi se odvija dan za danom. Iz praktičnih razloga, javila se i potreba za brojanjem dana, a potom i njihovo organizovanje u različite vremenske jedinice kako bi se upotrebljavali u svakodnevnom životu ljudi. No, taj zadatak nije baš lak i zahteva poznavanje matematike i astronomije.
Na ovom predavanju biće pokazane teorijske, astronomske osnove računanja vremena i istorijski put počevši od staroegipatskog, preko julijanskog i gregorijanskog do reformisanog, novojulijanskog kalendara Milutina Milankovića.
Kratka biografija predavača:
Jovan Aleksić je fizičar sa dugogodišnjim iskustvom u promociji i popularizaciji nauke. Nakon završenog Fizičkog fakulteta u Beogradu na smeru Teorijska i eksperimentalna fizika, radio je na projektima iz oblasti astrofizike na Astronomskoj opservatoriji u Beogradu.
Od 2008. godine bavi se popularizacijom nauke kroz držanje otvorenih predavanja, učešća u radio i TV emisijama i pisanjem članaka. Kao član Astronomskog društva „Ruđer Bošković“ i Društva astronoma Srbije, redovno učestvuje na festivalima nauke, letnjim školama i drugim manifestacijama gde približava nauku širem auditorijumu. Kao demonstrator i predavač u mobilnom digitalnom planetarijumu, održao je oko 200 projekcija širom Srbije.
Autor je i voditelj TV emisije „5 minuta za fiziku i astronomiju“ koja se emituje na TV Brainz.
***
Promocija knjige „Zauvek u Beogradu izgubljeni brodovi“, mr Gordane Karović, novog izdanja Muzeja nauke i tehnike, će biti održana u petak, 23. februara 2024. godine, u 13 časova, u sklopu stalne postavke Muzeja nauke i tehnike. O knjizi će govoriti: dr Milan Gulić, dr Bojan Dimitrijević, Miroslav Hrkalović i mr Gordana Karović.
O knjizi „Zauvek u Beogradu uzgubljeni brodovi“
Raznolikost uzroka potonuća brodova odredila je osnovne tematske celine knjige. Knjiga započinje brodolomom iz 15. veka, a završava se potonućem tegljača Župa 2020. godine.
Najobimnije poglavlje posvećeno je brodovima stradalim tokom ratnih sukoba, ali je potrebno naglasiti da je predmetna problematika, predstavljena prvenstveno kroz sudbine brodova trgovačke mornarice. Sledeća poglavlja posvećena su brodovima stradalim usled prirodnih nepogoda – olujnih vetrova i ledenih stihija, potom onih koji su na dnu reka završili nakon fatalnih sudara, dok su slučajevi u kojima uzroke potonuća nije bilo moguće utvrditi predstavljeni kroz primer putničkog broda „Beograd“ koji se jednog jutra 1963. godine, posle dugog života, našao na dnu Save u čukaričkom zimovniku.
Najveća razaranja na rekama donela su dva svetska sukoba koja su u svakom pogledu obeležila 20. vek.
Vreme Prvog svetskog rata predstavljeno je kroz ratnu istoriju plovnih objekata trgovačke mornarice Kraljevine Srbije, koja u to vreme nije ni imala ratnu mornaricu. Rasvetljena je sudbina svih dvanaest parobroda Srpskog brodarskog društva, od kojih je gotovo polovina zaplenjena još dva dana pre zvanične objave rata Kraljevini Srbiji. U vihoru prvog velikog svetskog sukoba život je završio i „Deligrad“, začetnik razvoja modernog brodarstva u Srbiji.
Nova i neuporedivo veća razaranja na rekama doneo je Drugi svetski rat tokom koga su brodovi potapani najpre za vreme kratkotrajnog Aprilskog rata 1941. godine, potom napadani i onesposobljavani od strane partizanskih jedinica za vreme okupacije, da bi najzad stradali od savezničkih bombi i podvodnih mina. Po završetku rata, korita Dunava i Save bila su zagušena stotinama potopljenih plovila.
Knjiga o brodovima ne bi se mogla ni zamisliti bez priča o ljudima koji su svoj radni vek posvetili rečnom brodarstvu i neretko bivali žrtve svog poziva. Pribeleženi je svaki pronađeni podatak o kapetanima, krmarima, mašinistima, mornarima, ložačima i drugim brodarima koje „velika istorija” retko spominje.
Izvod iz recenzije:
„Istorija plovidbe je jedna od onih, uslovno rečeno, opštih tema, koje prožimaju gotovo čitavu ljudsku istoriju. Zbog toga je i svaka priča o plovidbi široka i neodvojiva od svega što je čovječanstvo prošlo u svojoj istoriji – od ratova, kriza, gladi, bolesti, napretka tehnike i svega ostalog što je ljudsku istoriju učinilo baš takvom kakva jeste. Valjda su zato istraživanja plovidbe kako morima, tako i rijekama, i u srpskoj nauci, mada znatna, ipak nedovoljna i ostavila su mnogo praznina i nepoznanica, a u isto vrijeme pružila i mnogo prilika za neka nova istraživanja nekim novim generacijama srpskih naučnika.
U plejadi ličnosti koje su se bavile srpskom plovidbom, a naročito riječnom, malo koja je dala toliki doprinos kao Gordana Karović. Prilježno je sakupljala bogato kulturno nasleđe vezano za plovidbu na rijekama i spašavala od uništenja dokumenta i artefakte. Sreća je da je njen višegodišnji rad kanalisan i u vidu monografije koja sada izlazi pred čitaoce. Knjiga Zauvek u Beogradu: izgubljeni brodovi ne govori samo o Beogradu, pa ni samo o brodovima, niti su u pitanju tek neki „prilozi poznavanju istorije plovidbe”. Ova knjiga je mnogo više od toga. Ona je svjedok trajanja, istorijskih kontinuiteta i diskontinuiteta, građenja i rušenja, života i smrti, uspjeha i neuspjeha. Bolje reći, ova knjiga duboko zadire u cjelokupnu istoriju Srbije, prateći preko rijeka i brodova ono kroz šta su prolazili njena prestonica i, uopšte, država i narod“. dr Milan Gulić, naučni savetnik, Institut za savremenu istoriju, Beograd
Kratka biografija autora:
Gordana Karović je po obrazovanju magistar arheologije, a po zanimanju kustos zbirki vodnog saobraćaja Muzeja nauke u tehnike – Beograd. Posao, ali i ljubav prema ronjenju, razvijena u mladosti, vodili su je na arheološke lokalitete po rekama Srbije – Dunavu, Savi i Tisi, ali i na Jadran, Baltik, Crno i Sredozemno more. Jedan je od osnivača i predsednik Udruženja „Aqua et Archaeologia”.
Izvor: Muzej nauke i tehnike
